اسپرانتو
آسان‌ترین زبان جهان
عذرا کتانچی

اسپرانتو[1]، زبان همبستگی بین ملت‌ها در سال 1887 بوسیلۀ فیلسوف لهستانی به نام دکتر "لودویک زامنهوف[2]" که چشم‌پزشک هم بود اختراع و ابداع شد. این زبان در آن زمان مورد توجه نویسندگان و زبان‌شناسان اروپایی قرار گرفت. اولین گردهمایی آن در سال 1905 در یکی از شهرهای فرانسه تشکیل شد. اسپرانتو در سال 1954 مورد تأیید یونسکو، سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی سازمان ملل متحد قرار گرفت و آن را به رسمیت شناخت.

اما چرا این زبان رسمی نشد؟ به دلیل دو جنگ جهانی اول و دوم و مخالفت کشورهای سرمایه‌داری به خاطر منافع مادی‌شان. ولی مردم جهان این زبان را دنبال کردند. اکنون در اکثر کشورهای دنیا مراکز، انجمن‌ها و کتابخانه‌هایی در این مورد وجود دارند. مرکز این زبان برای ارتباط در کشور هلند و در شهر رُتردام است. مجلات ارزشمندی در کشورهای مختلف در این باره منتشر می‌شود که همۀ آنها می‌توانند با هم نامه‌نگاری کنند و به صورت مهمان مسافرت نمایند. این برنامه "خدمات گذرنامه‌ای[3]" نامیده می‌شود.            

در سال 1309 خورشیدی (1930 میلادی) اسپرانتو در ایران نیز وجود داشت و فرهنگ لغتی به نام "کلید اسپرانتو" در تبریز منتشر شده بود، ولی به دلایل منازعات جهانی متوقف شد. اسپرانتو مجدداً در سال 1355 به وسیلۀ دکتر "ناصرالدین صاحب الزمانی" به جامعۀ ایران معرفی شد و کتابی نیز در این زمینه منتشر گردید. در همان زمان کلاس‌هایی در این ارتباط در دبیرخانۀ دانشگاه تهران تشکیل می‌شد ولی در زمان انقلاب به علت مخالفت‌ها این کلاس‌ها نیز متوقف شد.

تا کنون کتاب‌های معتبری از نویسندگان بزرگ جهان به این زبان برگردان شده است. تولستوی، شکسپیر، حافظ، خیام، اوستا، قرآن، انجیل، تورات و ...
همه ساله نشست‌های علمی، ادبی و اجتماعی مختلفی در سراسر دنیا در این زمینه برگزار می‌شود که مهمترین آن کنگرۀ جهانی اسپزانتو (UK) است که دوستداران این زبان از سرتاسر جهان در آن شرکت می‌کنند.
بنده تاکنون افتخار شرکت در چند کنگرۀ جهانی اسپرانتو در کشورهای سوئیس، سوئد، هلند و بلژیک را داشتم.
یکی دیگر از تجربیات جالبی که بنده در این زمینه داشتم این بود که به مدت شش ماه در شهر لاشودوفوی سوئیس و در مرکز اسپرانتو می‌زیستم. در آن مرکز کتاب‌های فراوانی به زبان اسپرانتو موجود بود و قرار بود که این کتاب‌ها را به کتابخانۀ ملّی شهر و در مرکز شهر منتقل کنند. مسئولین آنجا از بنده و شوهرم خواستند که به آنان در این زمینۀ تنظیم و بسته‌بندی کتاب‌ها کمک کنیم. در بین آن کتاب‌ها کتابچۀ کوچکی به زبان فارسی یافتیم که کلید اسپرانتو نام داشت. و این همان لغت‌نامه‌ای بود که در سال 1309 در چاپخانۀ نمسه‌چی تبریز چاپ شده بود. در بین این کتاب‌ها چند کتاب دیگر نیز به زبان فارسی موجود بود از جمله کتاب قرائت فارسی و اسپرانتو.
خوانندگان محترم مهرگان در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانند از طریق مهرگان تلفن تماس بنده را دریافت نمایند.