متن پیام ویدیوئی پروفسور فضل‌الله
رضا
به مناسبت هفتادوهفتمین سالگرد تأسیس
دانشگاه تهران و
همایش تجلیل از ایشان در تورنتو
اشاره: متن زیر از روی پیام ویدیوئی 11 جون 2011 پروفسور فضل‌الله رضا تهیه
گردیده است که در مراسم تجلیل از ایشان برای علاقه‌مندان پخش گردید. به دلیل ضبط
این فایل تصویری از طریق اسکایپ و اینترنت، کیفیت صوتی این فایل چندان مناسب نبود.
امید است که انتشار متنِ این پیام تاریخی جبران این نقصان را نموده و نیز مورد
استفادۀ همگان واقع گردد.
درود فراوان، همراه با پیام مهر و سپاس به سَرورانی که امروز در شهر بزرگ تورنتو
در همایش تجلیل از دانشگاه تهران و خدمت‌گزاران آن مشارکت می‌فرمایند.
اکنون در حدود سیصدهزار تن ایرانی در کشور کانادا به سر می‌برند. این گروه مانند
گروه بیش از یک میلیون نفر ایرانی که در همسایگی ما و در کشور آمریکا زندگی می‌کنند،
از نظر تحصیلات دانشگاهی و کاردانی و کارآفرینی، دو اقلیت ممتاز را در کانادا و
آمریکا تشکیل می‌دهند، که با مردم کشورهای میزبان نیز همکاری و همزیستی ممتاز
دارند.
این همایش در تجلیل از دانشگاه تهران و دانشگاهیانش از نمونه‌های پربرکت پیوند
دوستی و تعامل فرهنگی و دانشی و فناوری میان ایران و کاناداست.
می‌دانیم که کشور باستانی ایران بزرگ، در درازای چند صد سال از پیشروان معارف علمی
و هنری در جهان بود. در آغاز سدۀ هفدهم میلادی، در زمانی که بر اثر کشف‌های گالیله
و کوپرنیک انقلاب بزرگ کیهان‌شناسی و عوارض فکری و فلسفی آن در اروپا نقش می‌بست
ما سال‌ها به کلی از آن بی‌خبر مانده بودیم و بی‌خبری‌ها
سرآغاز اُفت دانشی و اجتماعی ما شد. مقارن با سال‌هایی که فتح دهلی به وسیلۀ
نادرشاه صورت می‌گرفت، انقلاب صنعتی در اروپا به وجود می‌آمد، قوانین اجتماعی
پیشرفته در غرب بنیان‌گزاری می‌شد. در همان سال‌ها بود که در آمریکا تأسیسات علمی
فرهنگی مانند دانشگاه کلمبیا پایه‌گزاری می‌شد، در حالی که رکود دانشی ما سیصد سال
به طول انجامید.
خوشبختانه از صد سال پیش، از دوران نهضت مشروطیت، فرهیختگان ایران دگرباره بیدار
شدند و گویی ندای حافظ شیراز به گوش دل ایشان رسید که:
هشیار شو که مرغ چمن مست گشت هان
بیدار شو که خواب عــــدم در پی است هان
تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 از برکات این بیداری بود.
تا به امروز چند صد هزار نفر ایرانی در دانشگاه تهران تحصیل کرده‌اند. گروهی هم از
کشورهای همسایه مانند افغانستان یا کشورهای غربی به دانشگاه تهران روی آوردند و با
زبان و فرهنگ ما آشنا شدند. بخش بزرگی از آبادانی و نوسازی ایران و خلاقیت فکری
طبقۀ تحصیل‌کرده‌های ما از آنجا سرچشمه می‌گیرد. نزدیک به سیصد سال نامی از ایران
در جهان علم و فناوری برده نمی‌شد. اکنون ورق تاریخ برمی‌گردد و ایرانی‌تباران در
دوران 77 سالِ پربار دانشگاه تهران، استادان و پژوهشگران عالی‌قدر داشتند و هنوز
هم دارد. از گذشتگان وابسته به دانشگاه کسانی مانند علی‌اکبر دهخدا، علامه محمد
قزوینی، بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال همایی، ملک‌الشعرای بهار، مجتبی مینوی، دکتر
هشترودی، پروفسور حسابی، پروفسور کاظمی، دکتر قاسم غنی، دکتر شیبانی، دکتر محمد
قریب، دکتر فاطمه سیاح، و بسیاری دیگر را همه می‌شناسیم.
با نهایت خوشوقتی و سپاس عرض می‌کنم که در همایش امروز ما دو تن از استادان نامدار
ایران، استاد محمدعلی اسلامی نُدوشن و استاد محمد ابراهیم باستانی
پاریزی حضور دارند. ستایش‌انگیز است که امروز در بیشتر شهرهای بزرگ جهان با
دانشورانی از تحصیل‌کرده‌های دانشگاه تهران روبرو می‌شویم. از این روی اجازه
بفرمائید تا دست‌اندرکاران رسانه‌ها و مطبوعات را یادآور شوم تا چنین توانایی‌های
تاریخی ما را از یاد نبرند.
در دوران انقلاب انفورماتیک، همّت ایرانیان برون‌مرز به
ویژه آنها که به فرهنگ والای ایران ورای تعصب‌ها و سیاست‌ها دسترسی یافته‌اند، می‌تواند
در اعتلای فرهنگی و اقتصادی مردم ایران اثرگذار باشد.
به یاد داشته باشیم که افتخار به عنوان "اقلیت ممتاز" در غرب برای ما
ایرانیان، ثمرۀ آموزش و پرورش، استادان و پدران و مادران و معلمان کشور ما، و
درخشندگی تاریخی فرهنگ والای ایران است. سخنگوی فرهنگی مردم ایران می‌تواند به ما
ایرانیان برون‌مرز بگوید:
گُلبن حُسنت نه خود شد دلفروز
ما دَمِ هــمت بر او بگماشـــــتیم
شایسته است که ما در برون‌مرز پشتیبان فرهنگ و هویت ملی اصل خود باشیم و وام
انسانی خود را به مردم زادگاه‌مان به نوعی مهرآمیز و ورای سیاست‌های زودگذر و تعصب‌ها
ادا کنیم.
از زحمات جناب فرداد فرشته‌هوش سردبیر مجلۀ فرهنگی مهرگان و همکاران ایشان سپاس‌گزاریم
که این همایش فرهنگی را ترتیب داده‌اند. امید است که این گونه مراسم فرهنگی به دور
از سیاست‌های روز میان ایرانیان و فارسی زبانان برون‌مرز تسری پیدا کند.
که ایران زمین شهر ما یاد باد
همیشه بر و بومـــش آباد باد
بنده به علت تعهد قبلی و بُعد مسافت‌ها ناگزیر با تأخیر
خدمت دوستان خواهم رسید. از یکایک شما برای این تأخیر پوزش می‌طلبم.
اتاوا
7 جون 2011 میلادی
سوتیترها:
شایسته است که ما در برون‌مرز پشتیبان فرهنگ و هویت ملی اصل خود باشیم و وام
انسانی خود را به مردم زادگاه‌مان به نوعی مهرآمیز و ورای سیاست‌ها و تعصب‌ها ادا
کنیم.
به یاد داشته باشیم که افتخار به عنوان "اقلیت ممتاز" در غرب برای ما ایرانیان،
ثمرۀ آموزش و پرورش، استادان و پدران و مادران و معلمان کشور ما، و درخشندگی
تاریخی فرهنگ والای ایران است.
این همایش در تجلیل از دانشگاه تهران و دانشگاهیانش از نمونه‌های پربرکت پیوند
دوستی و تعامل فرهنگی و دانشی و فناوری میان ایران و کاناداست.
در زمانی که بر اثر کشف‌های گالیله و کوپرنیک انقلاب بزرگ کیهان‌شناسی و عوارض
فکری آن در اروپا نقش می‌بست ما سال‌ها به کلی از آن بی‌خبر مانده بودیم و بی‌خبری‌ها
سرآغاز اُفت دانشی و اجتماعی ما شد.