مقام پروفسور فضلالله رضا
من و مقـــام رضــا بعد از این و جــور رقیب حافظ
پروردگار عالمیان را سپاس میگذاریم كه بر ما منت گذاشت و توفیقی داد تا در قالب ارج نهادن به مقام علمی و فرهنگی یكی از استادان پروردۀ این مرز و بوم بتوانیم گوشهای از وظیفهای را كه در اشاعۀ علم، گسترش فرهنگ و ترویج فضایل اخلاقی بر دوش ما گذاشته شده است، انجام دهیم و با شناساندن بخشی از ابعاد علمی، فرهنگی و اجتماعی دانشمندِ ارجمند، پرفسور فضلالله رضا، الگویی را از پژوهندهای سختكوش، ادیبی فرزانه و به قول استاد محمدتقی جعفری: "وطن پرستی متدین"[1] به دانشوران و دانشجویان جوان معرفی كنیم تا بلكه غنای فرهنگی و علمی خود را بیشتر باور كنند و در گسترش آن افزونتر بكوشند. و به قول پرفسور رضا: "سرمایههای درونی خویش را درست بشناسند."[2] گرچه اندیشمندان ایرانی زیادی را در ایران و اقصا نقاط جهان سراغ داریم كه بهسانِ خانوادهای بزرگ و هوشمند نقشی گرانسنگ در ارتقای دانش بشری داشتهاند، اما او از اندک كسانی است كه در عین قرار گرفتن در قلههای دانش و فناوری، آن هم در بطن دانشگاهها و مراكز تحقیقاتی غرب، نه تنها علاقه به كشور خویش را فراموش نكرده و ایران را خانۀ خود و فرهنگ تابناكش را چراغ، و مردمش را سرور خویش و خدمت به آنان را افتخار خود میداند،[3] كه به شدت خودباختگی و تقلید از غرب[4] و غربزدگی[5] را نفی کرده[6] و اصالت شرقی خود[7] را با توجه دادن بشریت به لزوم تعالی معنوی[8] در کنار فناوری[9] و دوری از ابتذال و مدگرایی حفظ كرده است. [10] "ذلک فضلالله یؤتیه من یشاء."[11]
از نكات جالب توجه و شاید مهمترین ویژگی شخصیت پرفسور رضا، چند بعدی بودن و فرانگریِ دید ایشان نسبت به مسائل مختلف است. او در حالی كه بنیانهای محكم و زیبای نظریههای علمی؛ مانند نظریۀ اطلاعات را پیریزی میكرد در همان حال به قُلل رفیع فرهنگ و ادب پارسی[15] نیز دست مییازید. نگاه ویژۀ ایشان به: فرهنگ و ادب و حفظ سنتهای فرهنگی ملی و دینی[16]؛ تاكید بر لزوم همدوشی فرهنگ و فناوری[17]؛ نقد بیتعصب جوامع جهان سومی[18] و تأكید بر نكات مهمی چون خودباوری و اعتماد به نفس، همت، كنار گذاشتن اختلافها، و یادگرفتن كار گروهی، نهی از افتادن به ورطۀ غربزدگی، ترویج جهاد علمی و هزاران نكتۀ دیگر كه در مقالات ایشان، فراوان دیده میشود.
1. نصری، عبدالله "تكاپوگر اندیشهها؛ زندگی، آثار و اندیشههای استاد محمدتقی جعفری"، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، تابستان 1376، تهران، صفحۀ 71. 2. رضا، فضلالله: "گله از زندگانی یكنواخت"، حدیث آرزومندی؛ مقالات فرهنگی وادبی، نشر نی، تهران، 1374، صفحۀ 187. 3. خلاصۀ سخنرانی پرفسور رضا "گزارش همایش جهانی دانشمندان، متخصصان و اندیشمندان ایرانی"، فصلنامۀ خبری انجمن علمی ایرانیان، سال دوم، شمارۀ 1، شمارۀ مسلسل 4، دبیرخانۀ انجمن علمی ایرانیان، نیویورک، آمریكا، بهار 1376، صص. 14-17. 4. سخنرانی پرفسور رضا رئیس دانشگاه تهران "معرفی هیأت آموزشی جدید دانشگاه"، از تازههای انقلاب آموزشی، دانشگاه تهران، تهران، اسفندماه 1347. 5. رضا، فضلالله "سفیر پر تدبیر"، حدیث آرزومندی؛ مقالات فرهنگی و ادبی، نشر نی، تهران 1374، صص 56-70. 6. رضا، فضلالله "از دفتر خاطرات" رنج نادانی، حدیث آرزومندی؛ مقالات فرهنگی و ادبی، نشر نی، تهران، 1374، صص، 202-204. 7. رضا، فضلالله "ادبیات فارسی از دید اهل علم"، مجلۀ یغما، شمارۀ مسلسل 233، سال بیست و یكم، شمارۀ دهم، دی ماه 1347، تهران، صص 535-547. 8. رضا، فضلالله "محمد اقبال"، سازمان چاپ ابران، تهران، 1352. 9. رضا، فضلالله "سیاست علمی جهان و فرهنگ ایران"، مجلۀ نگین (شمارۀ شهریور ماه) و مجلۀ خواندنیها (سال سی و سوم، شمارههای 6،7 و 8)، 1351. 10. رضا، فضلالله "پژوهشی در اندیشههای فردوسی: تفسیر و تحلیل شاهنامه"، برگزیدۀ اشعار، یک جلد، چاپ حاضر چاپ چهارم از جلد اول و چاپ سوم از جلد دوم است كه به صورت یک مجلد صحافی شده است. شركت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1374. 11. این است فضل خدا هر كه را عطا كند. "قرآن مجید: سورۀ مائده آیۀ 54 و سورۀ جمعه آیۀ 4. 12. رضا، فضلالله "لاجو سرودن غزلی عارفانه"، فصلنامۀ هستی، زمستان 1372، صص 192-195/ كتاب حدیث آرزومندی؛ مقالات فرهنگی و ادبی، نشر نی، تهران، 1374، صص 34-39/ نشریۀ خبری دانشگاه صنعتی شریف، فروردین و اردیبهشت 1376، سال چهارم، شمارۀ بیست و دوم، صفحۀ 15. 13. رضا، فضلالله "مهجوری و مشتاقی، مقالات فرهنگی و ادبی"، چاپ دوم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1375. 14. رضا، فضلالله "بت شكوی"، حدیث آرزومندی، مقالات فرهنگی و ادبی، نشر نی، تهران، 1372، صص 115،120. 15. رضا، فضلالله "در پرتو امید"، مجلۀ یغما، شمارۀ مسلسل 246، سال بیست و یكم، شمارۀ داوزدهم، اسفندماه 1347، تهران، صص. 662-663. 16. رضا، فضلالله "قاضی بُست"، مجلۀ نگین و مجلۀ خواندنیها، شمارۀ آذر، 1352. 17. رضا، فضلالله "آیندۀ فناوری"، دیدها و اندیشهها: دوازده مقاله و سخنرانی، مؤسسۀ مطبوعاتی عطایی، تهران، 1354، صص 177-195. 18. رضا، فضلالله "نامهای كشتی"، ره آورد، شمارۀ 47، سال دوازدهم، لس آنجلس، آمریكا، تابستان 1377، صص 269-273.
|