شعری از سعید سلطانپور

سعید سلطانپور معلم، شاعر، نویسنده، نمایشنامه نویس و فعال سیاسی در دوران های قبل و بعد از انقلاب در ایران بود.

سعید سلطانپور متولد 1319 در سبزوار بود. مادرش آموزگار بود. خود او نیز پس از دورۀ دبیرستان در آموزشگاه های جنوب تهران به آموزگاری پرداخت. با کار در محلات فقیر نشین در جنوب شهر تهران، با مشکلات اجتماعی آشنا شد و در 1340 در جنبش اعتراضی آموزگاران شرکت کرد.

با تأسیس هنرکدۀ آناهیتا به آن پیوست و از سال 1339 تا 1344 همگام با آموزش، به فعالیت هنری پرداخت. او در اجرای نمايشنامۀ "سه خواهر" اثر آنتوان چخوف همکاری کرد و همزمان با شرکت سازنده در تئاتر، از سال‌های 1344 تا 1348 دورهٔ دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران را به پایان رساند. در سال 1347 جُنگ شعر "صدای میرا" را که در خلال سال های 40 تا 47 سروده بود و در بردارندۀ 58 شعر در دویست صفحه بود به چاپ رساند.
در سال های دانشجویی نمایشنامه های "مرگ در برابر" از وسلین هنچوف و "ایستگاه" از کارهای خودش را به نمایش گذاشت. همزمان با چاپ صدای میرا در سال 1347 این کتاب ممنوعه گردید.

در سال 48 در پی یک سال تلاش شبانه روزی، کاری از "ایبسن" به نام "دشمن مردم" را به نمایش در آورد. در شب یازدهم نمایش، ساواک به تئاتر هجوم آورد و سالن را تعطیل کرد.

سال 1349 در بهبوهۀ جنبش مسلحانه در جنگل های سیاهکل بر ضد نظام حاکم، سعید نمایشنامۀ "آموزگاران" از محسن یلفانی را به صحنه برد.

در سال 1351 به جرم چرخش دوبارۀ کتاب ممنوعۀ "نوعی از هنر، نوعی از اندیشه" بازداشت و پس از چهل و پنچ روز آزاد ‌شد. پس از آزادی بی درنگ در پی برگذاری جشن های 2500 سالۀ حکومت شاهنشاهی نمایشنامۀ "چهره ‌های سیمون ماشار" نوشتۀ "برتولت برشت" را به صحنه برد.

"آوازهای بند" دومین شعر سعید، در سال 1351 پنهانی دست به دست می ‌گشت. سعید از سال 1351 تا 1353 به زندان کشیده شد و سر انجام در سال 1353 به جرم انتشار "آوازهای بند" که در سلول ‌های کمیتۀ اوین سروده بود، به جرم داشتن افکار مارکسیستی و اشتراکی و به اتهام پیوند با چریک های فدایی خلق ایران در اوین زندانی ‌شد.

سعید سلطان‌پور بیست و دوم تیر ماه 1356 از زندان آزاد شد. بعد از انقلاب و در سال 1359 هنگام پخش تراکت در تهران، در خیابان انقلاب، به وسیلۀ گشت سپاه دستگیر شد. سعید در بیست و هفتم فروردین 1360 و در شب عروسی اش دستگیر شد و پس از شصت و شش روز شکنجه در سحرگاه روز اول تیر ماه به جوخۀ اعدام سپرده و تیر باران شد.

ترانۀ جویبار

دلم تو را می خواهد.
 دلم به سوی تو پرواز می کند.
                  مثل کبوتری خسته
                               پَر شکسته
                                    به سوی آب
  مثل گُلی غمگین
                      تنها
      که می روید در رویا
                   و می پیچد
                       می پیچد
                         می پیچد

    در هاله ای ز خون و خاکستر
                      آرام و بی هیاهو
                                  تا مهتاب
دلم تو را می خواهد.
    ای بافته ز آب و ز ابریشم
                          ای سخت
    تو مثل صخره مرا می شکنی
                                   من آبم.
                  تو مثل آب های گریزانی
                                       من گِردابم.

چگونه با تو بگویم که بی تو غمگینم؟
حریق سوخته با آب در نمی گیرد.
تو چشمۀ خنکی
  من غروبِ خونینم.
      چگونه بی تو بخندم؟
          چگونه بی تو بتابم؟
               وقتی تو را نمی بینم.
                  تو آفتابی و من آفتابگردانم.
                                              نازنینم.
دلم تو را می خواهد.
                مثل گُل و کبوتر
                   مثل درخت و آب
                   ای آب و ماهتاب من
                              ای صبح آفتاب
                                                                        سعید سلطانپور