اصول
عکاسی
نکات مهم در عکاسی دیجیتال
قسمت چهارم و ادمۀ مبحث اصول عکاسی
در قسمت‌های قبلی این سری از مقالات موارد زیر مورد بحث قرار گرفت:
شناخت دوربین
رزولوشن و فشرده‌سازی
مُدهای فلاش و تاثیرپذیری فلاش
مدهای برنامه‌ریزی شده
کنترل‌های ویژه
پرهیز از اجزای شلوغ در کادر
نقطۀ فوکس
آشنایی با تکنیک پانینگ
پراش نور یا Diffraction و تاثیر آن در عکاسی
Diffraction در عکاسی
چند نکتۀ کاربردی
ده اشتباه رایج در عکاسی دیجیتال
جهت
دسترسی و استفاده از مطالب شماره‌های قبل، به قسمت بایگانی وب‌سایت مهرگان مراجعه
کنید.
***
نکات مهم در عکاسی دیجیتال
شاید قبلاً این جملات را شنیده‌اید، "دوربین‌های دیجیتال تمام کار را خودشان
انجام می‌دهند، فقط کافی است دکمه را فشار دهید تا عکسی سحرآمیز بدست آید. هرچه
دوربین بهتر باشد عکسی بهتر بدست می‌آید." آیا این جملات درست است؟ من اصلاً قبول ندارم!
واقعیت این است که شما می‌توانید با استفاده از دوربین‌های سادۀ اتوماتیک عکس‌های
جالبی بگیرید و یا برعکس با استفاده از گرانترین دوربین نیکون عکسی بد بگیرید! این
دوربین نیست که عکسی زیبا می‌گیرد، بلکه این عکاس است. با کمی دانش و آمادگی می‌توان
با انجام تنظیم‌های صحیح و استفاده از تکنیک‌های عکاسی، با استفاده از
کوچکترین دوربین دیجیتال عکسی به یادماندنی گرفت.
سه‌پایه مناسب را فراموش نکنید
من اتفاقی شنیدم که کسی می‌گفت: "او
باید یک عکاس واقعی باشد، چون از سه‌پایه استفاده می‌کند!". خوب، به هر حال استفاده
کردن یا نکردن از سه‌پایه دلیلی بر عکاس بودن کسی نیست. ولی در شرایط خاص این
موجود سه‌پایۀ لنگ دراز خیلی بدرد می‌خورد!
مشکل این است که به همراه بردن سه‌پایه مثل تحمل ریگ در کفش است! معمولاً سه‌پایه‌ها
حجیم، سنگین، و بعضی وقت‌ها ناامید کننده هستند و با تصور آنها عبارت "بلای
لازم" به ذهن خطور می‌کند!! حیونکی سه‌پایه ها!!
ولی خبرهای خوش نیز وجود دارد و آن تولید سه‌پایه‌های بسیار کوچک و جمع و جور است
که در جیب جا می‌شود و شما را قادر می‌سازد تا در شرایط خاص دوربین خود را با آن
ثابت نمایید. بدین منظور می‌توانید دوربین خود را روی یک بلندی هموار مثل میز یا
تخته سنگ گذارده و یا با استفاده از گیره یا بند این سه‌پایه را به یک شاخه یا
میله ببندید و دوربین خود را به آن متصل نمایید.
نمونه‌ای
از سه‌پایه‌های کوچک و ارزان به نام UltraPod II
ممکن است شما به سه‌پایه‌ای بزرگ برای کارتان نیاز داشته باشید. برای این منظور
نیز تولیداتی نظیر Svelte UltraPod وجود دارد که با خرید آنها از رنج خرید و حمل و نقل سه‌پایه‌های
گران و سنگین رها می‌شوید. بله، شما هم می‌توانید یک عکاس واقعی شوید!
از تایمر دوربین لذت ببرید
اکنون با داشتن سه‌پایه می‌توانید از یکی از توانایی‌های کم‌استفاده که تمام
دوربین‌ها دارند، استفاده نمایید؛ تایمر دوربین. تایمر، گرفتن عکس را با یک تاخیر
تا 10 ثانیه پس از فشردن شاتر انجام می‌دهد و یکی از مشکلات شایع عکس‌ها که غایب
بودن عکاس است را حل می‌کند.
خب این گناه شما نیست که تاریخ‌نگار فعال خاندان خود شده‌اید که باید چهرۀ منورتان
از تمام عکس‌های یادگاری خانوادگی غایب باشد!! یا اینکه برای حاضر بودن در عکس
مجبور شوید دوربین‌تان را به دست غریبه‌ها بسپارید که به زمین بزنند یا از آن بدتر،
با دروبین شما شروع به مسابقۀ دوی سرعت کنند!!
به جای این همه دردسر، سه‌پایۀ محترم را درآورده، تنظیم‌های لازم را روی دوربین
انجام‌‌داده و تایمر دوربین را فعال نموده و عکس دلخواهتان را بگیرید. در چنین
مواقعی معمولاً روشن کردن فلاش
برای اطمینان از نور کافی در تمام صحنه مفید است. ضمناً مطمئن شوید که نقطۀ فوکوس
دوربین روی یک نفر در گروه تنظیم شده باشد نه در نقطه‌ای در منظرۀ پشت افراد، که
در این صورت درختانی واضح و اعضای خانواده‌ای تیره و تار خواهید داشت!
تایمرها برای شرایط دیگری نیز مناسب می‌باشند. آیا به گرفتن عکس‌های زمان‌دار
هنگام عبور ماشین‌ها در شب یا عکس از مناظر شب علاقه دارید؟ پس دوربین‌تان را روی سه‌پایه
محکم کرده و با تایمر شاتر را فعال کنید. با این کار از لرزش ناخواستۀ دوربین
هنگام فشار دادن شاتر روی سه‌پایه جلوگیری می‌شود.
عکس آب را با حرکت آهسته بگیرید
با پیدا کردن یک موقعیت و ترکیب مناسب از آب در حال حرکت و سپس باز نگه‌داشتن شاتر
برای یکی دو ثانیه، عکسی جالب که دارای منظره‌ای واضح و زیبا و آبی مات و متحرک
است به دست می‌آید.
با قراردادن دوربین روی سه‌پایه و کُند کردن سرعت شاتر تا 1 ثانیه یا بیشتر
می‌توانید منظره‌ای نقاشی‌مانند از آبِ متحرک داشته باشید.
شما برای ثابت نگه داشتن دوربین در طی عکاسی زمان‌دار نیاز به سه‌پایه خواهید داشت
و با استفاده از تایمر نتیجۀ بهتری خواهید گرفت. اگر دوربین شما دارای تنظیم
اولویت دیافراگم می‌باشد، دیافراگم را روی F8، F11،
یا F16 تنظیم نمایید. با این کار عمق میدان بیشتری خواهید
داشت و ضمناً سرعت شاتر پایین‌تر خواهد آمد.
بهتر است شاتر حدود یک ثانیه یا بیشتر باز باشد تا اثر حرکت آب به خوبی مشاهده
شود. برای این منظور بهتر است دنبال آبشارها یا جویبارهایی باشید که در سایه قرار
دارند تا بتوان زمان شاتر را در حد مطلوب کم نمود.
یک حقۀ دیگر این است که از قرار دادن عینک آفتابی خود در مقابل لنز برای تاریک‌تر
کردن منظره و بالا بردن زمان عکس‌برداری استفاده نمایید. با این کار از مزیت حذف
انعکاس‌های مزاحم در تصویر نیز بهره‌مند خواهید شد.
گرفتن عکس‌های پرترۀ درخشان در هوای آزاد
یکی از مشخصات بسیار جالب دوربین‌های دیجیتال که ناشناخته مانده مد Fill Flash
یا فلاش روشن است. با زدن فلاش هر جا که شما تشخیص دهید به جای این که هر جا که
دوربین تشخیص دهد یک قدم مهم به سمت گرفتن عکس‌های عالی در هوای آزاد برداشته‌اید.
در حالت فلاش روشن، دوربین ابتدا برای صحنۀ پشت تصویر نورسنجی می‌کند و سپس به
اندازه‌ای فلاش می‌زند که پرترۀ مورد عکاسی شما را روشن نماید. نتیجه، یک عکس در
حد حرفه‌ای است که همه چیز در آن دارای ترکیبی مناسب به نظر می‌آید. عکاسان عروسی
از این استفاده زیادی می‌برند.
در شکل فوق با گذاردن موضوع عکاسی در پشت سایۀ یک درخت و استفاده از فلاش روشن هم
بچه‌ها و هم منظرۀ پشت به خوبی نورسنجی شده‌اند. (Canon G2 , 250/1 , F4)
وقتی به اندازۀ کافی با روش استفاده از فلاش در هوای آزاد آشنا شدید، چند
تغییر در این روش بدهید. و آن اینکه موضوعات عکاسی را در وضعیتی قرار دهید که نور
خورشید موها را از طرفین و یا پشت روشن نماید که اصطلاحاً به آن نوردهی حاشیه‌ای
گفته می‌شود. یک تکنیک خوب دیگر این است که مدل عکاسی خود را در زیر سایۀ درخت
قرار داده و با استفاده از فلاش آن را روشن نمایید. این کار باعث می‌شود که مدل
عکاسی در زیر سایه احساس راحتی و خنکی نموده و چشم‌ها به علت آفتاب حالت نیمه بسته
نداشته باشد. در این حالت پرترۀ گرفته شده حالت راحت تری خواهد داشت.
به یاد داشته باشید که بیشتر فلاش‌های سرخود دوربین‌ها حداکثر بردی در حدود 3 متر
دارند. بنابراین باید مواظب باشید که هنگام استفاده از فلاش در هوای آزاد فاصله‌ای
بیش از این نداشته باشید.
مُد ماکرو را از یاد نبرید!
آیا تا به حال کودکی را که برای اولین بار در علف‌ها قدم می‌زند دیده‌اید که با چه
دقتی برای کشف ناشناخته‌ها جلو و پشت پای خود را نگاه می‌کند؟ وقتی شما به زمین
خیلی نزدیک شوید، اجتماعی از موجودات عجیب و غریب را خواهید دید که تا به حال هرگز
متوجه آنها نشده‌اید!
برای دیدن این شگفتی‌ها لازم نیست در باغ یا حیاط پشتی با شکم روی زمین دراز
بکشید! فقط کافی است مُد ماکروی دوربین خود را فعال نموده و به جستجوی موجودات ریز
دنیای اطراف خود بپردازید. دستاورد شما از این کار تصاویری جدید از موضوعاتی است
که تا به حال عکسی از آنها نگرفته بودید!
حتی ساده‌ترین شئ در مُد ماکرو جاذبۀ جدیدی دارد. و جالب‌ترین بخش داستان این است
که انجام این کار با دوربین‌های دیجیتال بسیار راحت است.
فقط کافی است مد ماکرو که معمولاً دارای آیکون یک گُل است را روی دوربین
خود پیدا نمایید و تا جایی که دوربین‌تان اجازه می‌دهد به موضوع نزدیک شوید. وقتی
چیزی درخور توجه برای عکاسی یافتید دکمۀ شاتر را تا نیمه فشار دهید تا دوربین
فوکوس نماید، سپس با دیدن علامت فوکوس، شاتر را تا ته فشار دهید تا عکس گرفته شود.
به یاد داشته باشید که در مُد ماکرو عمق میدان بسیار باریکی دارید. بنابر این روی
بخشی از جسم که بیشتر برای شما اهمیت دارد فوکوس کنید و اجازه بدهید بقیه تصویر
مات شود.
رنگ‌ها را گرم کنید
آیا تا به حال متوجه شده‌اید که عکس‌هایتان بعضی وقت‌ها سرد و بی‌روح هستند؟ اگر
چنین احساسی دارید، بدانید که شما تنها نیستید. تراز سفیدی یا White Balance
به طور پیش‌فرض برای دوربین‌های دیجیتال روی حالت اتوماتیک تنظیم
شده است که برای بیشتر وضعیت‌ها نیز مناسب است، ولی معمولاً کمی تمایل به رنگ‌های
سرد دارد.
وقتی در حال عکاسی از چهره و یا منظره در هوای آزاد هستید، سعی نمایید تراز سفیدی
دوربین را از حالت اتوماتیک به حالت ابری یا Cloudy
تغییر دهید. بله ابری! چرا؟ این حالت مثل این است که یک فیلتر ملایم گرم کنندۀ
رنگ را روی دوربین خود نصب کرده باشید. در این حالت رنگ‌های قرمز و زرد قوی‌تر شده
و تصاویر گرمتری به دست می‌آید.
شکل (1- الف)
عکسی از جایی در نزدیکی کوهستان که در حالت تراز سفیدی اتوماتیک گرفته‌شده است
در شکل (1-ب)
با استفاده از حالت تراز سفیدی ابری و نگه داشتن یک عینک آفتابی در مقابل لنز رنگ‌ها
گرمتر شده‌اند
اگر باور نمی‌کنید امتحان کنید. در هوای آزاد چند عکس با تراز سفیدی
اتوماتیک بگیرید و سپس همان عکس‌ها را با تراز سفیدی ابری تکرار نمایید. عکس‌ها را
روی کامپیوتر منتقل نموده و در کنار یکدیگر قرار دهید و با هم مقایسه نمایید. من
حدس می‌زنم که شما عکس‌های گرمتر را بیشتر خواهید پسندید.
از فیلتر قطبی کننده یا پولاریزه استفاده نمایید
اگر می‌خواهید به عکس‌های خود جانی ببخشید از فیلترهای پولاریزه استفاده نمایید.
این فیلتر، جزو لوازم واجبی است که باید هر عکاسی برای گرفتن عکس منظره و عکاسی در
هوای آزاد همراه داشته باشد. این فیلتر با کاهش درخشندگی بیش از حد و حذف انعکاس‌های
ناخواسته باعث به دست آمدن تصاویری با رنگ‌های غنی‌تر و اشباع‌تر به خصوص در آسمان
می‌شود.
چی؟ دوربین شما قابلیت نصب فیلتر را ندارد؟ اصلاً مهم نیست! من سال‌هاست که از این
حقه در دوربین اتوماتیک خودم استفاده می‌کنم. اگر یک عینک آفتابی با کیفیت دارید،
به سادگی از آن به عنوان فیلتر پولاریزه استفاده نمایید. شیشۀ عینک را تا جایی که
ممکن است به لنز دوربین نزدیک کنید و قبل از گرفتن عکس در مانیتور دوربین دیده
نشدن قاب عینک در تصویر را بررسی کنید.
شکل (2-الف)
عکس معمولی بدون فیلتر
شکل (2-ب)
همان عکس با استفاده از نگه داشتن عینک آفتابی روی لنز
به بهبود رنگ‌ها و به خصوص طیف‌های عمیق‌تر آسمان در این عکس توجه نمایید
برای گرفتن بهترین نتیجه طوری قرار بگیرید که خورشید در طرف راست یا چپ شما واقع
شود. اثر پولاریزه شدن هنگامی که منبع نور دارای 90 درجه زاویه با آن باشد به
حداکثر می‌رسد.
