|
25 اردیبهشت هر سال روز فردوسی است. حکیم ابولقاسم فردوسی، چکامه سرای معروف قرن چهارم هجری، خالق اثر جاویدان شاهنامه، در روستای پاز یا باژ از توابع طوس متولد شد. به روایتی وی در سن 87 سالگی دیده از جهان فروبست. آرامگاه کنونی فردوسی در شهر طوس از توابع مشهد، در محدوده باغی است که او را در آنجا دفن کرده بودند. این آرامگاه در سال 1313 و به مناسبت هزاره فردوسی ساخته شد. تک بیتی "توانا بود هر که دانا بود زدانش دل پیر برنا بود" این حکیم گرانمایه که به یقین هر ایرانی آن را از بر است، در عین سادگی، یکی از زیبا ترین و پر معنی ترین ابیات اوست.  ایران زمین در اين خاک زرخيز ايران زمين نبودند جز مردمی پاک دين همه دينشان مردی و داد بود وز آن کشور آزاد و آباد بود چو مهر و وفا بود خود کيششان گنه بود آزار کس پيششان همه بنده ناب يزدان پاک همه دل پر از مهر اين آب و خاک پدر در پدر آريائی نژاد زپشت فريدون نيکو نهاد بزرگی به مردی و فرهنگ بود گدايی در اين بوم و بر ننگ بود کجا رفت آن دانش و هوش ما که شد مهر ميهن فراموش ما که انداخت آتش در اين بوستان کز آن سوخت جان و دل دوستان چه کرديم کين گونه گشتيم خوار؟ خرد را فکنديم اين سان زکار به يزدان که اين کشور آباد بود همه جای مردان آزاد بود در اين کشور آزادگی ارز داشت کشاورز خود خانه و مرز داشت گرانمايه بود آنکه بودی دبير گرامی بد آنکس که بودی دلير از آنروز دشمن بما چيره گشت که ما را روان و خرد تيره گشت نبود اين چنين کشور و دين ما کجا رفت آيين ديرين ما؟ به يزدان که هرگز نبيند بهشت کسی کو ندارد ره زردهشت اگر مايه زندگی بندگی است دو صد بار مردن به از زندگی است بيا تا بکوشيم و جنگ آوريم برون سر از اين بار ننگ آوريم شود مردمی کيش و آيين ما نگيرد خِرد ُخرده بر دين ما بياريم باز آب رفته بجوي مگر زان بيابيم باز آبروی |