نشانه‌های
فرَوَهر 1- نماد انسان کامل پیر جهان‌دیده، دانا، پخته و باتجربه که
معادل تکامل و پالایش روح و دوران از ناپاکی‌ها و آلودگی‌هاست و گرایش به درستی. تمامی
این عناصر تا زمانی که آدمی "فروهر" را به همراهی خود دارد، حاصل می‌گردند.
برطبق اساطیر ایرانی، اگر "فرٌ" از کسی گریخت، نه تنها جسم پوسیده می‌شود
که اگرهم زنده بماند، به نگون‌بختی دچار خواهدشد و راه آسیب‌رسانی اهریمن به انسان
هموار می‌گردد. مانند نخستین ناسپاسی جمشید به درگاه اهورامزدا (برگرفته از
شاهنامه). - شاهان هنگامی‌که "فرٌ" را از دست می‌دادند، نگران بخت می‌شدند. - قابل تأمل است که "فروَهر" یک نیروی ازلی است که قبل از خلقت انسان آفریده شده و بعد از زایش آدمی، در پیکره‌اش حلول کرده و پس از مرگ به جایگاه نخستین بازمی‌گردد. - بر مبنی احادیث نبوی، نخستین آفریده پروردگار نور بود. نورانیت انسان از آدم تا خاتم به جهت نزول نور ایزدی بر دل آنهاست و هرکه منوٌر به نور ایزدی شد انسان کامل است. -
مثال
نور کم‌شکوه، نیروی معنوی درون انسان (چراغدان دل)، در عرفان خصوصاً اشراق، همان
فروهر است. بده ســـــاقی آن آتش تابنــــاک
حافظ - خداوند در قرآن خود را نور نامیده‌است[1]. - در عرفان اسلامی انسان کامل به "پیر مُغان" تعبیر شده‌است. - حافظ ، پیر مغان را عشق می‌داند که در درون انسان جای دارد. -
فروهر
در تعبیر قرآن، روح انسان است که از جهانی بالاتر آمده‌است و پس از مرگ به آنجا
بازمی‌گردد. 2- نیایش‌ها - کف دست راست به سمت آسمان (بالا) نشانۀ نیایش به اهورامزدا (خدای یگانه) است. - در قرآن آمده‌است: "ادعُونی اسَتجب لَکم"، بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را. در این نص صریح، "واسطه" وجود ندارد. - گفتار پاک (دعا) را، عمل صالح (کردار نیک)، چون به‌صورت نیایش از دهانی بیان می‌کند. -
ستایش
خداوند باید با حالت دستِ برافراشته باشد. 3- پیمان - پیمان خداوند با بندگان در انتخاب یکی از دو راه نیکی و بدی، راستی و دروغ است. -
در
دست چپ نگاره فروهر، چنبری (حلقه‌ای) است که نماد پیمان و عهد است. پیمان آدمی با
اهورا که عهدی است اختیاری در گات‌ها. در قرآن نیز بر آن تاکید دارد: "ما به حقیقت راه حق و باطل را به انسان نشان دادیم، حال خواهد پیروی کند و شکرگذار باشد، خواه سرپیچی کند و کفر ورزد." -
هنگام
خلقت انسان، خدا از آنان گواهی خواست، آنان گفتند بلی! ما به خدایی تو گواهی می‌کنیم
و عهد می‌بندیم که در قیامت انکار بر آگاهی نکنیم. 4- پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک - نشانه‌ایست بر دو بال فروهر (دو بال افراشته). هر بال پرهای سه‌طبقه دارد که نشانگر پرواز انسان با بال‌های اندیشه و گفتار و کردار نیک به سوی خانه ازلی و ابدی است. سخن، گفتار و کردار نیک به آسمان صعود می‌کند. - در قرآن سورۀ الحدید آیه‌های 12 تا 57 تعبیر بازگشت فروهر به موطن اصلی به شکلی نمادین (نور) است که می‌فرماید: یاد آر روزی را که مردان و زنان مؤمن نور ایمانشان پیش روی دست راست آنان است. بشتابد و مژده دهد که امروز شما را به بهشتی که نهرها زیر درختانش جاری است بشارت باد که در آن بهشت جاودان خواهید بود و این همان سعادت و پیروزی بزرگ شماست. -
نور
سمت راست همان فروهر (روان) آنان است. 5- زمان بی‌پایان (ازل و ابد) - بر دو کمر فروهر حلقه‌ایست که نشانگر زمان بی‌کران (از لحاظ ابدیت و ازلیت) است که از اصطلاح کمربستن مفاهیم دیگری هم در ادبیات مستفاد است. عمدۀ مفاهیم آن بعد از اسلام نشانۀ آماده به خدمت بودن، مهیا بودن برای انجام کاری، اختیار کردن به مقابله و برابر شدن می‌باشد. - حلقه بر کمر فروهر که از جهان بالاتر آمده و پیش از خلقت بر انسان آفریده شده‌است، نشانگر آفرینش جهان در دل زمان بی‌کران است. - آنچه پیش از آفرینش ماده و شروع حرکت نیز پیشی داشته‌است، جزو ذات خداوند و عوالم ماورألطبیعت که در آفرینش مقدم بر طبیعت‌اند. -
کستی[2] هفتاد و دو نخ از پشم سفید
بافته‌شده به دست زن موبد. دارای هفتاد و دو نخ به شش رشته و هر رشته به دوازده
نخ. عدد "شش" نماد اعیاد دینی در سال است و عدد دوازده نشانگر دوازده
ماه سال. 6- دو نیروی متضاد یا دو گوهر همزاد - دو رشتۀ پیوسته به چنبر میان فروهر، نمادی از دو نیروی باطنی انسان یعنی "سپنتامینو" و "انگره‌مینو" است. - یکی از اشتباهات بزرگ، قراردادن "انگره‌مینو" در مقابل و برابر با "اهورامزدا" است. در هیچ‌جای گات‌ها از منازعات هرمز و اهریمن سخنی نیست و زرتشت هرگز در این باره حرفی نزده‌است. در سراسر گات‌ها اهورامزدا یگانه آفریدگار جهان مینوی و مادی است و سرچشمۀ همه نیکی‌هاست و در برابر او آفریدگار یا فاعل "شر" وجود ندارد. -
انگره‌مینو
(خرد خبیث) که به مرور به اهریمن بدل گردید و زشتی‌های جهان از اوست، در مقابل
اهورامزدا نیست بلکه در مقابل "سپنتامینو" (خرد مقدس) می‌باشد. جهان مادی
آمیخته به خوبی و بدی، سیاهی و سفیدی است. 7- پندار بد، گفتار بد، کردار بد - در نگارۀ فروهر، پایین کمر دامنی می‌بینیم که سه طبقه دارد و به سمت فروردین است که تمثیلی از آن است که برعکس بال‌ها، اندیشه و کردار و گفتار زشت باعث سقوط انسان خواهدشد. |
فرهنگی > فرهنگ عمومی >